de Appel houdt zich bezig met vragen rond (kunst)economie, in de hoop het discours te verschuiven van een puur financieel naar een meer cultureel en kritisch perspectief. Centraal in dit onderzoek staat de uitdaging van een herverdeling van middelen – van een kapitalistisch, marktgedreven model naar een model dat geworteld is in gelijkheid en communale principes. In plaats van economische structuren als vaststaand te accepteren, onderzoekt de Appel samen met kunstenaars hoe artistieke praktijken systemen van uitwisseling kunnen herinterpreteren en beïnvloeden. Een van die initiatieven is de Appel Kiosk: een platform waar kunstenaars en collectieven merchandise ontwikkelen en verkopen om alternatieve economieën te onderzoeken en ermee te experimenteren. De Kiosk fungeert niet alleen als handelsplaats, maar ook als ruimte om na te denken over de dynamiek van uitwisseling, waarde en wederkerigheid binnen straatmarkteconomieën. Het is ook een manier om een publiek te bereiken dat niet noodzakelijkerwijs naar de Appel komt in een omgeving die niet expliciet met kunst te maken heeft, maar niettemin even cultureel rijk en creatief is (zo niet meer).

De Kiosk keert in juli van dit jaar terug naar de Dappermarkt en de Albert Cuypmarkt. Uit een open call zijn drie voorstellen geselecteerd: Buurtijs van Honey Jones-Hughes & Antonio de la Hera, Social B̶a̶n̶k̶ van Saemundur Thor Helgason en de aardAppel van Özgür Atlagan & Ulufer Çelik.

Social B̶a̶n̶k̶ door Saemundur Thor Helgason
8, 9, 15 en 16 juli (tussen 10:00 en 17:00 uur) op de Dappermarkt

Buurtijs door Honey Jones-Hughes & Antonio de la Hera
11, 12 en 24 juli (tussen 10:00 en 17:00 uur) op de Albert Cuypmarkt
25 juli (tussen 10:00 en 17:00 uur) op de Dappermarkt

de aardAppel door Özgür Atlagan & Ulufer Çelik
18, 19, 25 en 26 juli (tussen 10:00 en 17:00 uur) op de Dappermarkt
Vergezeld door Clara Aramburo en Emiel Wolf op 25 juli; en door Michael Lewis op 26 juli

Social B̶a̶n̶k̶* van kunstenaar Saemundur Thor Helgason is een functioneel kunstwerk dat een alternatief biedt voor winstgedreven banken. Het heeft de vorm van een pop-up op de Dappermarkt in Amsterdam-Oost. Social B̶a̶n̶k̶ biedt bezoekers van de markt renteloze leningen aan. De Social Bank wordt gefinancierd door donaties van kunstorganisaties, bedrijven en particulieren. Voor de opening wordt de bank ondersteund door de Appel in Amsterdam en gepresenteerd in de Appel Kiosk. De bank blijft bestaan en groeit naarmate er meer donaties binnenkomen. Het doel is om de rijkdom die in de kunstwereld circuleert te herverdelen en rechtstreeks te investeren in de dromen en behoeften van de mensen.

Als je 21 jaar of ouder bent, kun je langskomen bij de kiosk van Social B̶a̶n̶k̶ en een leningsbedrag kiezen van €50, €100, €200 of €250. Je vult een formulier in en belooft het bedrag in drie maandelijkse termijnen zonder rente terug te betalen. Als je de lening niet binnen de afgesproken termijn kunt terugbetalen, wordt in overleg met de bank een nieuw aflossingsschema opgesteld. Als lener onderteken je een contract waarin je toestemming geeft voor een automatische incasso voor de maandelijkse betalingen, uitgegeven door de Social B̶a̶n̶k̶. De leningen zijn volledig gebaseerd op wederzijds vertrouwen. Er zijn geen negatieve gevolgen bij te late betaling. De op vertrouwen gebaseerde leningen vragen een zekere mate van sociale verantwoordelijkheid van de lener, terwijl ze rekening houden met de uitdagingen om rond te komen in een steeds onzekerder wordende samenleving.

De Social B̶a̶n̶k̶ is een oefening in het bedenken van een toekomst waarin maatschappelijk verantwoorde banken het leven van mensen kunnen verrijken. Het kunstwerk stelt de vraag welke rol banken spelen en welk doel ze dienen in onze samenleving. Kunnen banken zonder winst functioneren? Wat gebeurt er als hun belangrijkste doel niet financieel gewin is? Welke impact kunnen non-profitbanken hebben op het leven van mensen? Social B̶a̶n̶k̶ stelt deze vragen en benadrukt de dringende noodzaak van alternatieven voor winstgedreven banken.

*Op grond van de Wet op het financieel toezicht is het verboden om het woord ‘bank’ of een vertaling of afgeleide daarvan te gebruiken in een naam of in het kader van bedrijfsactiviteiten, tenzij men een vergunning heeft als bankinstelling. Social B̶a̶n̶k̶ is geen sociale bank, maar een financiële dienstverlener die renteloze leningen verstrekt. Social B̶a̶n̶k̶ is een kunstwerk van Saemundur Thor Helgason.

Voor de Appel Kiosk ontwikkelen kunstenaars Honey Jones-Hughes en Antonio de la Hera Buurtijs (2020-22), een eerder project dat ‘lokale’ en ‘ethische’ voedselproductie bevraagde, door het maken en verkopen van ijs. Vanaf het begin was het de bedoeling om te kijken of de verkoop van ijs de praktijk van artistiek onderzoek financieel kon ondersteunen. De kunstenaars creëren een solidaire betalingsstructuur waarbij mensen worden uitgenodigd om te betalen op basis van hun eigen uurloon en waarbij voortdurend een discussie plaatsvindt over wat een eerlijke vergoeding is. Tijdens hun tijd op de markt zullen de kunstenaars hun solidaire betalingsstructuur verder ontwikkelen met behulp van een interactief prikbord waarop transacties in realtime worden weergegeven, waardoor alle eerdere transacties zichtbaar worden voor deelnemers, voorbijgangers en nieuwsgierige klanten. Zo nodigen ze je uit om na te denken over hoe alternatieve structuren empathie en toegang tot voedsel of andere producten kunnen bevorderen, terwijl je geniet van een echt ‘Amsterdams’ ijsje.

de aardAppel is een hybride kraam bestaande uit een micro-uitgeverij en een aardappelsaladek-iosk, gerund door kunstenaars Özgür Atlagan en Ulufer Çelik. Gedurende twee weken bieden ze verschillende aardappelsalades aan voor €2 of in ruil voor een ‘aardappel-anekdote’. De kunstenaars vertellen ook verhalen uit de sociale geschiedenis van de aardappel. Aan het einde van de twee weken worden de recepten, anekdotes en verhalen gebundeld in een zine met behulp van een stencilmachine – een niet-elektrisch drukapparaat dat in de jaren twintig tot tachtig door dissidente organisaties werd gebruikt. De opbrengst van de aardappelsalade gaat naar de productie van de zine, en de opbrengst van de verkoop van de zine wordt verdeeld onder de deelnemers. Er worden ook activiteiten voor kinderen georganiseerd, en in de tweede week komen gastsprekers langs om te praten over landbouw en het telen van aardappelen.