Save the dates:
Vrijdag 27 juni, 18.00-21.00 uur: opening
Zaterdag 28 juni, 10.30-20.00 uur: publiek programma

Met kunstollectief Arts For the Commons (A4C), Rosa Jijon and Francesco Martone
Gecureerd door Aria Spinelli and Angelo Castucci

Sensing Interdependence is een overzichtstentoonstelling van het werk van het Italiaanse kunstcollectief Arts For the Commons (A4C), een samenwerking tussen de Ecuadoraanse kunstenaar Rosa Jijón en activist en artistiek onderzoeker Francesco Martone. De tentoonstelling gaat in op de onderlinge afhankelijkheid tussen natuur en mens. De gastcuratoren zijn Aria Spinelli en Angelo Castucci.

Vanuit het perspectief van A4C's artistieke methodologie stelt de tentoonstelling voor om onderling verbonden empathische, tactiele en politieke relaties te heroverwegen, in de context van de rechten van de natuur en mens(en). De tentoongestelde werken vragen het publiek om gebruik te maken van onderlinge afhankelijkheid om te navigeren door de complexiteit van klimaatrechtvaardigheid, verzet tegen extractivisme, rechtspersoonlijkheid van ecosystemen en nieuwe institutionele kunstvormen in de ecologische crises van onze tijd. Door het onderzoek en de kunstwerken van het collectief opnieuw te bekijken, stelt de tentoonstelling een kleine archipel van drie video-installaties voor, ontworpen rond drie kernaspecten van de artistieke benadering van A4C. Deze eilanden brengen geografieën van mobiliteit en verzet van gemeenschappen in kaart, die verder gaan dan antropocentrisme en de rechten van de natuur.

Sensing Interdependence is een project ontwikkeld door Joint Cultural Initiatives, gehost en geproduceerd door de Appel en ondersteund door het Directorate-General for Contemporary Creativity van het Italiaanse Ministerie van Cultuur in het kader van het Italiaanse Raadsprogramma (13e editie, 2024), dat tot doel heeft Italiaanse hedendaagse kunst wereldwijd te promoten.

○ Aktivismus, 2021-2024, HD audio stereo
Aktivismus is een videoarchief met beelden en geluiden die bij verschillende gelegenheden zijn opgenomen: in Oostenrijk, Italië en Ecuador. Ter gelegenheid van een artist-in-residence-programma in Q21 in Wenen namen leden van A4C deel aan een demonstratie met Afghaanse vluchtelingen tijdens een bijeenkomst van Fridays for Future (een initiatief van klimaatactiviste Greta Thunberg, dat inmiddels is uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen dat tieners verenigt die strijden voor klimaatrechtvaardigheid). bezochten een protestkamp tegen de uitbreiding van een snelweg in Lobbau en namen deel aan een bijeenkomst met een delegatie van Zapatista-vrouwen die in de Oostenrijkse hoofdstad waren aangekomen als eerste etappe van de gira zapatista, die honderden Zapatistas door Europa bracht. In Ecuador namen A4C-leden deel aan een reeks demonstraties ter ondersteuning van inheemse gemeenschappen die zich verzetten tegen olieboringen en mijnbouw, en aan twee nationale marsen van de Ni una menos-beweging.

○ Quito sin Mineria, 2021, HD audio stereo
Quito sin Mineria vertelt het verhaal van de gelijknamige Ecuadoraanse beweging die momenteel strijdt tegen mijnbouw in Ecuador, in het biosfeerreservaat van de Andes-Chocò. De video toont de beweging in actie en documenteert enkele van hun symbolische optochten in de straten van de stad Quito.

○ Camera con vista, 2017, HD audio stereo
Camera con vista (Een kamer met uitzicht) is geïnspireerd op de roman van E. G. Forster uit 1908 over een jonge vrouw die naar Italië reist, het is een kritische beschrijving van de Engelse samenleving in de 20e eeuw. Tegenwoordig is het uitzicht vanuit kamers in liminale ruimtes in Rome een uitzicht op verdrijving en uitsluiting, dat parallel loopt aan het gangbare beeld van de eeuwige stad, dat in stand wordt gehouden om toeristen en kapitaalinvesteringen in vastgoedspeculatie aan te trekken. Vluchtelingen en migranten die de Middellandse Zee oversteken, of Roma die een plek zoeken om te wonen, vestigen zich in deze extraterritoriale zones, het tijdelijke aankomstpunt voordat ze weer met geweld worden verdreven. Ze reizen door ruimte en tijd, op locaties die een vorig leven hadden en nu in het ongewisse zijn over hun vroegere bestemming en toekomstige mogelijkheden. Hun liminale levens overlappen de liminale tijd en ruimtelijke dimensies van een wereldstad.

○ Vilcabamba, de iura fluminis et terrae, 2022, HD audio stereo
Aangespoord door de World People's Conference on Climate Change and the Rights of Mother Earth, die in 2009 plaatsvond in Cochabamba, Bolivia, en op basis van de daarbij aangenomen Universele Verklaring van de Rechten van Moeder Aarde, zijn sociale bewegingen, gemeenschappen en academici begonnen met het ontwikkelen en implementeren van juridische instrumenten voor de erkenning van de rechten van de natuur, de zogenaamde Earth Jurisprudence. Eerst in Nieuw-Zeeland met de Whanganui-rivier, vervolgens in Ecuador met de Vilcabamba-rivier, in Colombia met de Rio Atrato en in Bangladesh en India met de Yamuna en de Ganges, hebben rivieren en stroomgebieden rechtspersoonlijkheid gekregen of zijn ze erkend als levende wezens met eigen rechten. Het zijn de rivieren en hun rechten die de aanzet hebben gegeven tot de ontwikkeling van rechtssystemen en nieuwe categorieën, rechten die het traditionele antropocentrische mensenrechtensysteem aanvullen met een meer biocentrische benadering.
Vilcabamba, de iura fluminis et terrae biedt een visuele en sonische weergave van rivieren rechtspersoonlijkheid over de hele wereld, door middel van de uitvoering van een partituur die is gemaakt op basis van geospatiale gegevens en echte geluiden van de Vilcabamba-rivier. De identificatie van GPS-coördinaten van rivieren met rechtspersoonlijkheid en/of erkend als levende entiteiten dient als een counter map om het huidige gebruik van geospatiale technologieën te bevragen, en een kritische benadering te ontwikkelen die een complex web van rivieren en ecosystemen met rechten zichtbaar maakt, evenals ruimtes van strijd en verzet tegen het dominante antropocentrische paradigma. Door middel van data-sonificatie worden deze ruimtelijke gegevens verder omgezet in geluid, dat op zijn beurt is omgezet in muzieknoten en in een sound map van rivieren en ecosystemen.

○ Have a wonderful time, 2021, neon-teken
Have a wonderful time is te lezen op een bord in de historische wijk van de futuristische Zuid-Koreaanse stad Song-Do, een ooit dichtbevolkte recreatiewijk met uitzicht op de groeiende metropool. Het staat symbool voor een verleden dat terzijde is geschoven, verwoest door de woede van accumulatie en ontwikkeling, en de voortdurende spanning tussen traditie en innovatie. Have a wonderful time is de belofte — of een simpele wens — van de eigenaar van een karaokebar die een alternatieve ontmoetingsplaats en recreatieplek biedt voor de inwoners van Song-Do, iets wat ondenkbaar lijkt in een dystopische stedelijke nederzetting waar elke onverwachte, irrationele, niet-productieve en onvoorspelbare activiteit aan banden is gelegd.

○ Lacus, legalis naturae, 2021, HD audio stereo
De performance Lacus, legalis naturae, georganiseerd in samenwerking met het Italiaanse collectief Stalker, vond plaats in 2021 aan het Lago Bullicante (Ex-Snia) in de buitenwijken van Rome. De performance bestond uit een voordracht van de verklaring van de rechten van Lake Erie in de Verenigde Staten. In februari 2019 stemden de inwoners van Toledo, Ohio een handvest van rechten voor het Lake Erie in, waarin de rechtspersoonlijkheid van het meer werd erkend. Het was de eerste keer in de Verenigde Staten dat de rechtspersoonlijkheid van een ecosysteem werd erkend. Lago Bullicante ontstond spontaan in een gebied dat oorspronkelijk werd ingenomen door een fabriek voor synthetische textiel, Snia Viscosa, en later door sociale bewegingen. Sindsdien bloeit het meer met een rijke biodiversiteit, het is het enige stedelijke meer in Rome, maar tegelijkertijd wordt het bedreigd door speculatieve belangen. Na de performance vond een dialoog plaats tussen comités voor de verdediging van Lago Bullicante en voor de erkenning van de rechten van Lake Erie, evenals een reeks workshops met leerlingen van een basisschool, samengesteld door Stalker, waarin een handvest van de rechten van de planten van Lago Bullicante werd opgesteld.

○ La Invención del Blanco, 2024, HD audio stereo
De video La Invención del Blanco is geïnspireerd op het werk van de Ecuadoraanse antropoloog Bolívar Echeverria en op recente gebeurtenissen in het politieke leven van het Andesland. De video herinnert aan hoe institutioneel racisme tegen inheemse en Afro-afstammelingen aan het licht kwam tijdens de meest recente nationale staking in Ecuador in juni 2022, die werd uitgeroepen door inheemse organisaties en sociale bewegingen als reactie op het economische beleid van de regering van president Lasso. Aangesticht door de regering zelf gingen witte en mestizo-burgers van Quito de straat op met witte vlaggen en shirts, om in naam van de beschaving op te roepen tot sociale vrede. In werkelijkheid ging het niet om vrede, maar om pacificatie door middel van gewapend geweld, gezien het feit dat politieagenten op tanks werden toegejuicht door dezelfde demonstranten met witte vlaggen op de Avenida de los Shyris in het noorden van de stad. Achter die witte vlaggen gingen straffeloosheid en verzoening schuil, de rechtvaardiging van een vermeende sociale zuiverheid, van aansluiting bij en onvoorwaardelijk geloof in de staat en zijn apparaten. Wit wordt een kleurmasker dat een vermeende identiteit definieert tegenover de ander; de massa's vermeende criminelen of wilden die naar Quito waren gekomen om de stad te vernietigen, zo werd gezegd.

○ Libertalia, 2025, HD audio stereo
David Lazzaretti was de profeet van Amiata. De ouderen van die Toscaanse dorpen, Arcidosso en Castel del Piano, herinneren zich hem nog steeds; een herinnering die van vader op zoon is doorgegeven. Op de top van die berg ontstond en verdween een millenniumutopie, vergelijkbaar met vele andere utopieën die de geschiedenis heeft gekend — imaginaire of echte republieken, collectieve experimenten met autonomie, horizontaliteit en zelfbestuur. Door deze gebeurtenissen te vertellen, ze in echte of denkbeeldige plaatsen te situeren en hun verhaallijnen te reconstrueren, wordt het mogelijk om betekenis te geven aan een wereld die de vrijheid verwoest, verstrikt in autoritarisme, haat en oorlog tegen de mens en Moeder Aarde. Het is een poging om de geschiedenis weer betekenis te geven en een sleutel aan te reiken om de gebeurtenissen in de wereld, zowel in het heden als in het verleden, te interpreteren.

○ Memorias del hielo, 2024, HD audio stereo
Memorias del hielo biedt een transversale kijk op het gebied en de ecologie van de gletsjers van de Chimborazo-vulkaan en de menselijke gemeenschappen die er wonen, die allebei te maken hebben met klimaatverandering. Het benadrukt hoe belangrijk het is om kosmologieën, voorouderlijke kennis en wetenschap met elkaar te verbinden. Ook wordt het archiefmateriaal tentoongesteld, bestaande uit digitale fotografie, wetenschappelijke documentatie en linoleumsneden op handgeschept katoenpapier. Zoals de Schotse antropoloog Tim Ingold in zijn Correspondences stelt, mogen we, wanneer we ons zorgen maken over het verdwijnen van habitats, soorten of gletsjers, niet “vergeten dat door de natuur om te zetten in een feit en kennis in interpretatie – los van de gesprekken van het leven – we die dingen missen en daarmee de hele wereld”. Het project is niet bedoeld als een voorstel voor de conceptualisering en zichtbaar maken van het Antropoceen, maar wil een coherente en originele sleutel bieden voor een dekoloniale analyse, geïnspireerd door de kronieken van de Franse anarchistische geograaf Elysée Reclus over zijn bezoek aan Chimborazo, als onderdeel van zijn onderzoek naar de natuurlijke geschiedenis van de wereld.

○ Glina - Elementary Conditions, poster, 210x110cm, door Kolkoz collective
Hier gebruikt Kolkoz het woord Glina (grond) om te beschrijven hoe objecten met elkaar botsen of op elkaar inwerken, waardoor een verandering van betekenis, context en abstractie wordt afgedwongen. Deze poster richt zich op alledaagse gebruiksvoorwerpen en stelt de relatie tussen consumptiecultuur en middelen om te overleven ter discussie.

○ Liquid Environment, poster, 210 x 110 cm, door Kolkoz collective
Vanuit het idee dat grenzen vager zijn dan we denken en dat circuleren binnen het collectieve een realiteit is, creëerde Kolkoz een denkbeeldige kaart van rivieren en meren die de utopische en dystopische hallucinaties van de postindustriële kapitalistische drift weerspiegelen. Door middel van een gezamenlijk proces van conceptuele mapping met A4C, en als vertegenwoordigers van postsocialistische samenlevingen, presenteert het collectief alternatieve perspectieven door percepties te traceren. De reservoirs van deze poster zijn gevuld met verwijzingen naar Sovjet-affiches, sporen van modernistische experimenten, asymmetrische tactieken en subversieve methoden.