tentoonstelling
2021
Lydia Ourahmane: Survival in the…

Lydia Ourahmane: Survival in the afterlife

22.09–21.11.2021
de Appel, Schipluidenlaan 12, Amsterdam

The Consortium Commissions*
 

Survival in the afterlife
Lydia Ourahmane

Geprinte foto's uit het House of Hope Archives (1989 - heden) van Lydia Ourahmane

Opening met 'purgatory beans' gekookt door de kunstenaar en vrienden
21 september 2021 om 19.00

Tentoonstelling
22 september – 23 november 2021

Late openingstijden
Woensdag tot zondag 14.00 - 19.00

Met trots presenteert de Appel de eerste solotentoonstelling van Lydia Ourahmane in Nederland. Voor deze tentoonstelling, gerealiseerd in het kader van de Consortium Commissie van Mophradat, stelde Ourahmane een archief samen uit fotografisch materiaal, bewegende beelden en mondelinge documentatie – allemaal geproduceerd door de spirituele beweging en actieve genootschap die haar familie oprichtte tijdens de burgeroorlog in Algerije (1991–2002). “Deze materialen, die binnen mijn naaste familie zijn gebleven, getuigen van een spirituele beweging die zich achter gesloten deuren afspeelde, en gedurende een periode – in het geheim – in de kelders van onze verschillende woningen die vervolgens werden herbestemd voor een groeiende gemeenschap van mensen,” schrijft Ourahmane tijdens de opbouw van de tentoonstelling. “Veel van [deze mensen] hadden te maken met vervolging thuis en binnen de grotere context van de samenleving. Dit is de reden waarom het een commune werd, niet door werving op zich, maar eerder bepaald door de urgentie om te overleven, in de context van een burgeroorlog.”
Met deze poging om de overvloed aan fotomateriaal, gemaakt door haar ouders en andere leden van de christelijke commune die House of Hope werd genoemd, te verzamelen, te digitaliseren en te catalogiseren, maakt de kunstenaar dit gevoelige materiaal voor het eerst toegankelijk voor het publiek. Hoe kan dit archief een casestudy worden die de veranderende omstandigheden van geloof op het snijvlak van religie, geografie en politiek onderzoekt?

Er zijn speciale voorschriften om de House of Hope Archives te bekijken, er worden handschoenen verstrekt die na gebruik onderdeel worden van het archief waardoor de rol van getuige extra wordt benadrukt. Op weg naar dit archief wordt de bezoeker eerst ondergedompeld in een immersieve en sonische omgeving, een elektronische geluidscompositie die in samenwerking met Yawning Portal tot stand is gekomen. Notice the direction of fires schept een wereld in wording, een baarmoeder voor ontluikend leven. Yawning Portal, afwisselend beschreven als ‘muziek om op te leviteren’ en ‘euforische omgevingsstructuren’, is de samenwerkingsnaam van twee muzikanten uit Chicago en Londen. In hun werk met Ourahmane roepen ze een landschap op (met behulp van gesynthetiseerde klanken, geluidseffecten en herhaalde bezweringen), dat in de aula van de Appel wordt afgespeeld op een optimaal luidsprekersysteem. Er zijn matrassen beschikbaar zodat de bezoeker in alle rust de volledige compositie kan beluisteren. De titel Notice the direction of fires verwijst naar de scherpzinnigheid die je nodig hebt om door een onbekend landschap te bewegen, waar rook van een onzichtbaar vuur een pad vormt.

Één element van de tentoonstelling is gemaakt om te verdwijnen. In de zomer van 2021 heeft Ourahmane met collega’s, vrienden en familie een reeks gerelateerde sculpturale elementen gemaakt – belichamingen van gesprekken, gewaarwordingen van bestede tijd. Deze vormen, die op het eerste gezicht handgemaakte kussens lijken, worden het fundament van een materiële taal. Deze verzegelingen, die de gemeenschappelijke titel Closures dragen, zijn gemaakt om op den duur meegenomen te worden.

7 vragen voor Lydia Ourahmane

7 vragen voor Lydia Ourahmane

Zou je iets willen zeggen over de sfeer en ervaringen in je kindertijd tijdens de oprichting van het House of Refuge
en het House of Hope?


Ik denk vooral na over de rol die de getuige heeft – en mijn ervaring daarmee. Getuigen hebben vaak geen keuze in wat ze meemaken, ze zijn toevallig op dat moment aanwezig, in dezelfde ruimte. Onmiddelijk worden ze onderdeel van het verhaal en hun aanwezigheid maakt het mogelijk dat het verhaal doorverteld kan worden, ze worden het referentiepunt, ze worden de stem. En, het is een enorme verantwoordelijkheid om iets aan het licht te brengen. Soms weigeren getuigen naar voren te komen door trauma’s of uit angst voor represailles. Ik weet dat het behoorlijk extreem is, maar jarenlang wist ik eigenlijk niet hoe ik de woorden moest vinden om over deze ervaringen te praten. Hoe ingewikkeld ze ook zijn, ik denk dat ze ons veel kunnen leren. Nu heb ik het gevoel dat ik dit archief weer voor het eerst aantref, maar samen met de gedeelde verantwoordelijkheid van het publiek als getuige

Je zei dat de titel, Survival in the afterlife, dezelfde is als die van de proefschrift van je zus…

Mijn zus, Sarah Ourahmane, schrijft momenteel haar proefschrift voor de studie sociale en culturele antropologie aan University College in London. Ze deed verschillende onderzoeken met veel van de vroege bekeerlingen die aanwezig waren tijdens de ‘eerste opwekking’ die plaatsvond tijdens een voetbaltoernooi in de Kabylia regio in Algerije in de jaren ‘80. Het begon met een van de voetballers die een ‘wonderbaarlijke genezing’ ervoer, waardoor veel mensen veel mensen gingen ‘geloven’. Ze keek vooral naar de manier waarop dromen, visioenen en genezingen de golf van bekeringen destijds bekrachtigden. Ze legde urenlange getuigenissen vast met veel van de mensen die jarenlang bij het House of Hope bleven – en ook leiders werden van andere grote kerken en gemeenschappen in die regio.

Hoe heeft deze gemeenschap het overleefd?

Deze religieuze minderheid wordt nog steeds geconfronteerd met voortdurende, gepolitiseerde onderdrukking. Veel van deze ruimtes werden gesloten in 2017, het jaar waarin internationaal een infrastructurele, economische deal tot stand kwam. We kunnen speculeren dat dit voor een deel te maken had met de golf van bekeringen (van islam naar christendom) sinds de jaren ‘80. De bekeringen verhoogden de cijfers in de bevolkingsstatistieken over religie in de Algerijnse bevolking tot bijna 1% (christen). Met 1% moet de regering in het hedendaagse Algerije het christendom formeel erkennen als een beoefende religie. Nu is er druk om de wet van 2006 met betrekking tot vrijheid van godsdienst en congregatie terug te draaien. Mijn vader vocht hiervoor samen met drie andere ‘leiders’ waarbij ze tot gevangenisstraf werden veroordeeld voordat hun pleidooi/campagne werd gesteund door de internationale gemeenschap. De internationale NLsteun maakt deze situatie nog ingewikkelder in verband met het aanhoudend streven van Algerije om te dekoloniseren. In het archief kunnen we zien hoe al deze mensen tot stand kwamen tijdens de zeer specifieke omstandigheden van een burgeroorlog, opnieuw een context van samenhang tussen politieke en religieuze argumenten. ‘Het vinden van God’ en als gevolg gelijkgestemden, onderdak, etc., werden een manier van overleven evenals een tegenculturele beweging. Dit is mijn besef van de situatie als getuige.

Hoe zit het met de gelovige?

Tijd doorbrengen met dit materiaal heeft me gedwongen na te denken over het potentieel van geloof om de parameters van het alledaagse te overstijgen. Wat we in deze beelden zien – vreugde, het delen, gemeenschap – was volledig tegengesteld aan het conflict dat zich buiten die omgeving afspeelde. Wat waren de omstandigheden die dit mogelijk maakten? Ik realiseer me ook dat het ontstaansmoment (in deze weergave van het archief) een bijzonder geval was om te bestuderen, aangezien de situatie vandaag heel anders is. Iets om verder over na te denken in deze tijd van kapitalisme in een laat stadium. Bekeringsverhalen, gekenmerkt door ‘God ontmoeten’ kunnen ons de instrumenten bieden om het wonderbaarlijke en het heilige te beschouwen – welke zich in een andere economie van ruimte en tijd bevinden. Ik heb ook nagedacht over hoe nieuw aangenomen geloofssystemen je in staat zouden kunnen stellen je eigen begrip van de geschiedenis te herschrijven, in niet-lineaire tijd.

Hoe begrijpen we dit in relatie tot je kunstwerken?

Vaak kunnen sensitieve materialen pas het daglicht verdragen na de periode dat ze ondergronds zijn geweest, bij wijze van spreken. Hun blootstelling betekent dat ze nu kunnen bestaan. Ik zie het werk als de beslissing om bepaalde beelden aan het licht te brengen. En deze conversie naar licht is een controversieel onderwerp omdat er geen kant te kiezen valt. Sommigen beschouwen religieuze bekering als koloniale verovering, wat historisch gezien het geval is. Maar hier is deze gemeenschap ontstaan uit de diepten van een burgeroorlog, en we moeten ook economie als een factor in dat gesprek beschouwen. Voor veel mensen was het een plaats van fysieke, spirituele en emotionele steun.

Met betrekking tot Closures, wat bedoel je met ‘afsluiten’ en welke andere economie is er in het spel?

De kussens zijn genaaid met vrienden en familie die de afgelopen maanden bij mij thuis op bezoek kwamen. Het was belangrijk om tijd door te brengen, na zo lang gescheiden te zijn geweest van velen van hen. Ik vroeg iedereen om iets mee te brengen waar ze van af wilden, materieel, symbolisch, om dit daadwerkelijk in de kussens te naaien. Vaak waren het verhalen die ze me vertelden en die we in de kussens dichtnaaiden. Door ze uit te spreken in het materiaal worden ze een object dat iemand kan vasthouden, een heel vreemde en magische handeling. Door de herhaling werden ze behoorlijk ritueel en dat voel je. Om iets af te sluiten, moet het verder gaan, fysiek denk ik dat het moet bewegen, of een andere manier moet vinden om te bestaan. En niet alleen noodzakelijkerwijs zoals bij het achterlaten. Ik realiseerde me dat ze moesten worden weggenomen. Anders zouden ze last krijgen van een soort inhouding.

Notice the direction of fires, de geluidscompositie die je hebt gerealiseerd met Yawning Portal, is het eerste werk dat mensen tegenkomen. Hoe zou je het werk omschrijven?


De compositie probeert het collectieve bewustzijn te lezen – het confronteert de luisteraars met herinneringen waarvan ze misschien niet eens beseffen dat ze ze hebben.

Zou je iets willen zeggen over de manier waarop al dit werk lijkt op eerdere werken die je hebt gemaakt, maar ook heel anders zijn?

Dit voelt als het meest intieme werk tot nu toe.

Meer over de kunstenaar

Ourahmane werd in 1992 geboren in Saïda, Algerije, en werkt en woont in Europa en Noord-Afrika. Nadat ze in 2014 afstudeerde aan het Goldsmiths College in Londen met The Third Choir (een installatie waarbij voor het eerst een kunstwerk legaal werd geëxporteerd uit Algerije sinds het land in 1962 onafhankelijk werd), bleef ze mogelijkheden verkennen om elementen van de fysieke wereld betekenis te geven en te transformeren terwijl deze zich bewegen tussen grenzen, generaties en dimensies. Met werken als In the Absence of Our Mothers, gepresenteerd bij de Chisenhale Gallery in 2018 en Barzakh, gepresenteerd in 2021 bij Kunsthalle Basel en Triangle-Astérides in Marseilles, blijft Ourahmanes evoluerende onderzoek en werkwijzen belangrijke vragen oproepen over de verbanden tussen spiritualiteit, hedendaagse geopolitiek, migratie en de complexe geschiedenissen van het kolonialisme.

Met speciale dank aan Jessica Mai Walker, Joe Ware, felicita, Sophia-Al Maria, nifnif, Alessandro Bava, Robert Fox, Cory Scozzari, Huw Lemmey, Arash Fayez, Isabel Valli, Steph Hartop, Saad Kabbara, Víctor Ruiz Colomer, Alex Ayed, Jeano Edwards, Youssef, Hie Tee en Sarah Ourahmane.

* de Consortium Commissions is een project geïnitieerd door Mophradat. De tentoonstelling in de Appel wordt gepresenteerd in samenwerking met Portikus, Frankfurt. Met dank aan de Ateliers voor ondersteuning in natura.

See also